Klikając na zdjęcia można je powiększyć.
Porównanie
zapisu Introitu mszalnego z Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego (Dominica
Resurrectionis) z "Graduale Triplex"(1979) z
naniesionymi neumami pochodzącymi z rękopisu z Laon
(koniec X w. - neumy czarne) oraz z rękopisu z Einsiedeln (pocz. XI w. -
neumy czerwone) z zapisem tego samego śpiewu z
Graduale Monasticum P.P. Klarysek z Krakowa (połowa XIII w.).
* * *
Choć podstawowym dla nas materiałem źródłowym są rękopisy
XIII/XIV-wieczne zapisane w tzw. systemie dominikańskim często
korzystamy także ze starszych źródeł benedyktyńskich i im podobnych
zawierających notację neumatyczną. Zazwyczaj używamy do praktycznej
interpretacji "Graduale Triplex" będące efektem prac benedyktynów z
Solesmes. Kancjonał ów zawiera repertuar mszalny zapisany w notacji
kwadratowej oraz dodanym zapisem neumatycznym; równolegle zestawione są
tam trzy wersje tego samego utworu - stąd nazwa "triplex", czyli
"potrójny". Zasadniczym podręcznikiem pozwalającym w pełni odczytać
melodie i rytm zawarte w "Graduale Triplex" jest dla nas "Semiologia
gregoriańska" Dom Eugéne Cardine'a w doskonałym tłumaczeniu Macieja
Kazińskiego i Michała Siciarka, wydana w 2000 roku przez Wydawnictwo
Benedyktynów z Tyńca.
"Ojciec Eugéne Cardine (1905-1988), od 1928 roku benedyktyn z
francuskiego opactwa św. Piotra w Solesmes, był od 1952 do 1984 roku
profesorem - początkowo paleografii, a później semiologii gregoriańskiej
- w Papieskim Instytucie Muzyki Kościelnej w Rzymie. Z wielką
drobiazgowością i pieczołowitością badał najstarsze zapisy muzyczne
chorału gregoriańskiego. Zajmował się też poszukiwaniem związków
pomiędzy szczegółami tych zapisów, a wykonywaniem śpiewów chorałowych. Z
prac Cardine'a i jego uczniów w tej dziedzinie wyrósł cały odrębny
kierunek badań, dla którego Cardine w 1954 roku stworzył nazwę
"semiologia gregoriańska". Praca, której polskie tłumaczenie ukazuje się
w tej chwili, opublikowana została po raz pierwszy w Rzymie w 1968 roku
pod nazwą "Semiologia Gregoriana". Wkrótce potem ukazało się tłumaczenie
francuskie, a potem tłumaczenia na inne języki. Niniejszy przekład
oparty jest na wydaniu francuskim. Dzielo Cardine'a jest do dziś
standardowym punktem odniesienia dla naukowców, oraz niezastąpionym
podręcznikiem dla studentów." (Od tłumaczy.)
* * *
Opisy źródeł muzycznych, z których korzystamy oraz teksty traktatów muzycznych służących do prawidłowego odczytania zapisu muzycznego ze źródeł.
Traktat Hieronima z Moraw w wersji łacińskiej:
IERTDM1 TEXT,
IERTDM2 TEXT,
IERTRA1 TEXT,
IERTRA2 TEXT
Karta z Prototypu Liturgii Dominikańskiej z 1256 roku
znajdującego się w konwencie św. Sabiny w Rzymie
(kliknij aby powiększyć zdjęcie).
;)
;)
;)
;)
;)